Termin „najniższa krajowa” oznacza minimalny, zgodny z prawem, poziom wynagrodzenia, które pracodawca jest zobowiązany wypłacić zatrudnionemu u niego pracownikowi, w zamian za pracę wykonywaną w określonym miejscu i czasie. Na terenie Polski jest ona ustanawiana przez rząd, odpowiedzialny również za regulację rynku pracy. Zależnie od sytuacji lub panujących warunków może być ona określona jako stawka godzinowa, miesięczna lub roczna. Najniższa krajowa, oprócz podstawowych zarobków, w pewnym stopniu decyduje również o wysokości niektórych dodatków/zaliczek czy kwoty wolnej od podatku dochodowego.
W artykule:
Odgórne narzucenie wysokości pensji minimalnej ma na celu przede wszystkim wyznaczenie dolnego progu dochodu przysługującego pracownikowi, w założeniu wystarczającego na utrzymanie podstawowego standardu życia. Najniższa krajowa może być również narzędziem wykorzystywanym do zapobiegania wyzyskowi zatrudnionych. Jest też ona swoistym punktem wyjścia bezpośrednio wpływającym na równoważenie relacji między pracodawcami a pracobiorcami.
Czynnikami, w oparciu o które bezpośrednio kształtuje się najniższa krajowa, są przede wszystkim poziom życia, inflacja, wskaźniki ekonomiczne oraz rezultaty porozumień między przedstawicielami strony rządowej, pracodawców i związków zawodowych, zbiorczo znanymi jako Komisja Trójstronna. Ma ona czas na opracowanie wysokości przyszłorocznego wynagrodzenia minimalnego do 15 lipca aktualnego roku. Po osiągnięciu porozumienia Prezes Rady Ministrów najpóźniej 15 września podaje tą informację na łamach Monitora Polskiego. Dzięki temu można się z nią zapoznać na długo przed wprowadzeniem jej w życie. Ponadto jeżeli w roku, w którym odbywają się negocjacje w ramach Komisji wysokość minimalnego wynagrodzenia będzie niższa niż połowa wartości przeciętnego wynagrodzenia, stopień wzrostu najniższej krajowej wzrasta o 2/3 przewidywanego realnego wzrostu PKB.
W stosunku do poziomu z 2023 roku, wynoszącego 3600 złotych brutto miesięcznie dla pracowników zatrudnionych na pełen etat, najniższa krajowa przewidywana na rok 2024 ma ulec wzrostowi dwa razy. Pierwszy miał miejsce w styczniu i skutkował podwyżką o 642 zł, osiągając poziom 4242 zł, z czego pracownik bezpośrednio na konto otrzymuje 3222 zł netto. Drugi natomiast nastąpi 1 lipca. Wtedy bowiem pensja minimalna wyniesie okrągłe 4300 złotych brutto, gdzie 3261,50 zł to wypłata netto. Zmianie ulegną też stawki godzinowe zawarte w umowach cywilnoprawnych – w pierwszej połowie roku na poziomie 27,70 zł brutto, natomiast w drugiej 28,10 zł. Ze względu na fakt, iż podwyżkom towarzyszyła wysoka inflacja, tegoroczna najniższa krajowa nie uwzględnia dodatku za szczególne warunki pracy.
Fundusze trafiające bezpośrednio do kieszeni pracownika mogą jednak się różnić od przytoczonych wartości, na przykład w zależności od rodzaju podpisanej umowy czy ilości godzin do przepracowania w danym miesiącu. Niemały wpływ na wysokość kwoty netto mają również: uczestnictwo w PPK, wyższe koszty uzyskania przychodu czy ulga dla młodych. Warto jednak wspomnieć, że tendencje wzrostowe towarzyszą nie tylko najgorzej zarabiającym z perspektywy prawa pracownikom. Na podwyżki mogą liczyć również ci lepiej płatni pracobiorcy, a mowa tu o premiach rzędu nawet 8-10%.
Rok 2024 przypuszczalnie nie będzie jedynym z odnotowaną podwójną podwyżką minimalnego wynagrodzenia. Podobne zjawisko może mieć miejsce również w roku następnym. Scenariusz obligatoryjnego dwukrotnego wzrostu płacy minimalnej, na początku i w połowie roku, nastąpi w sytuacji, gdy przewidywany wskaźnik cen towarów i usług na rok 2025 wyniesie przynajmniej 105%. Możliwe, że z upływem miesięcy pojawi się więcej czynników wpływających mniej lub bardziej na wysokość pensji minimalnej. Jak jednak faktycznie będzie ona się prezentować? Czas pokaże.
Skorzystaj z 30-dniowego okresu próbnego!
Masz aż 30 dni, by w pełni wypróbować nasz system!